بقعه سیده ملک‌خاتون(س)؛ میعادگاه عاشقان سیدالشــهدا(ع)
تاریخ انتشار: ۲ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۰۳۶۰۹
همشهری آنلاین-مژگان مهرابی: خیابان شهید سجادی شلوغ است. حتی جای سوزن انداختن نیست. برگزاری همایش شیرخوارگان باعث شده مردم زیادی از راه‌های دور و نزدیک به حرم سیده ملک خاتون(س) بیایند. اغلب آنها مادرانی هستند که با فرزندان شیرخوارشان آمده‌اند.در روز عاشورا نیز از دیرباز میعادگاه بسیاری از دسته‌های عزاداری منطقه و به‌ویژه محله‌های اطراف است که برای عرض ارادت به خاندان و فرزندان اهل‌بیت(ع) به این بقعه می‌آیند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
پایگاه مذهبی محله اتابکخیابان برادران سجادی را که تا انتها بروید بقعه سبز رنگ سیده ملک خاتون(س) از دور پیداست. حالا هم که محرم شده لباس سیاه به تن کرده و عزادار امام حسین(ع) شده است. سردرش طاق‌نمای آجری دارد. هر کسی قصد زیارت دارد جلو در می‌ایستد و به نشانه ادب سر خم می‌کند و بعد هم با احترام وارد می‌شود. از زمانی که محله اتابک شکل گرفت بقعه سیده ملک خاتون(س) پایگاه مذهبی مردم بود. حالا هم همین‌طور است. مردم می‌آیند دلی سبک می‌کنند و اشک می‌ریزند تا خدا به برکت اشک‌هایی که می‌ریزند حاجت‌شان را روا کند. سیده ملک خاتون(س) همیشه مهمان دارد اما امروز بیشتر است چرا که قرار است مراسمی برای همدردی با مادر حضرت علی اصغر(ع) و عرض ارادت به طفل شش‌ماهه امام حسین(ع) برگزار شود. روی بنری جلو در نوشته شده: «همایش شیرخواره‌های حسینی» از این روست که امروز ملک خاتون(س) مهمانان زیادی دارد.
حیاط آستان سیده ملک خاتون(س) بزرگ است. آقایانی که همراه خانواده‌شان آمده‌اند کنار مزار ۵ شهید گمنام ایستاده‌اند، فاتحه‌ای می‌خوانند و طلب شفاعت می‌کنند. چند بانوی سالمند هم که نشستن روی زمین برایشان دشوار است روی صندلی‌های کنار باغچه نشسته‌اند. بعضی‌شان هم برای زیارت به داخل صحن رفته‌اند. یکی از بانوان حال مضطربی دارد. می‌گوید که پسرش سال گذشته تصادف کرده و مرحوم شده است. هر روز صبح زود به اینجا می‌آید و بعد از اینکه نماز ظهرش را می‌خواند به خانه می‌رود. می‌گوید: «در اینجا دلم آرام می‌گیرد. با بانو خلوت کرده و برایش حرف می‌زنم. برای اینکه سبک شوم.»
لالایی مادرانهداخل بقعه فضای زیادی برای برگزاری همایش شیرخواره‌ها ندارد. ناگزیر حیاط را مفروش کرده‌اند. هنوز برنامه شروع نشده اما بانوان زیادی منتظر نشسته‌اند. ساعت ۲ و نیم بعد ازظهر را نشان می‌دهد که روضه‌خوان می‌آید و در جایگاه قرار می‌گیرد. بسم‌الله می‌گوید و دعای فرج را می‌خواند. همه دست به دعا می‌شوند و بعد هم نوحه‌سرایی می‌کند. سوز صدای مداح زن و مرد را به گریه می‌اندازد. مادرها بچه‌هایشان را روی دست گرفته و هم‌نوا با مداح لالایی می‌خوانند. حال خوشی است اینجا. بانویی ناله می‌زند و شفای طفل بیمارش را از خدا می‌خواهد. طفلش را روی دست بلند می‌کند و حضرت علی اصغر(ع) را واسطه قرار می‌دهد. یکی دیگر از لابه‌لای جمعیت دست به دامن طفل شش ماهه شده تا گره کور زندگی‌اش باز شود.
روزهای پنجشنبه و جمعه برنامه‌های فرهنگی، مسابقه برای کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود. مشاور مذهبی از قم دعوت می‌شود و در این مکان پاسخگوی سؤالات دینی اهالی است. حجت‌الاسلام صفری می‌گوید: «در مناسبت‌های ملی و مذهبی برنامه‌های متنوعی برگزار می‌شود. در حیاط صندلی می‌چینیم و انتهای آن سن می‌گذاریم. با مدیران مدارس منطقه هماهنگ کرده‌ایم و برنامه جشن تکلیف در این مکان برگزار می‌شود. تعداد زیادی از دانش‌آموزان از مناطق دور و نزدیک به اینجا می‌آیند. در واقع هم در یک مکان مذهبی مراسم جشن تکلیف آنها انجام می‌شود و هم به نوعی با پیشینه بقعه و شجره امامزاده آشنا می‌شوند.»
سیده ملک خاتون(س) و سلطان محمودسیده ملک خاتون(س) بانویی زاهد و پرهیزگار است که می‌گویند نخستین زنی است که پس از استقرار اسلام در ایران به حکومت می‌رسد. نسب این بانو به امام موسی کاظم(ع) می‌رسد و تاریخ وفات او را ۴۱۹ قمری نوشته‌اند. اما معماری بقعه‌اش به دوران قاجار باز می‌گردد. روی دیوار آستان نیز تابلویی فلزی نصب است که این گفته را تأیید می‌کند. ضریح این آستان تا چند سال پیش چوبی بود و حیاطش مزارستان. حالا خیلی تغییر کرده و صحن و سرای آستان او یکی از مکان‌های فرهنگی و مذهبی منطقه شده است.
مدیریت این آستان برعهده حجت‌الاسلام «محمدرضا صفری» است. او درباره سیده ملک خاتون(س) می‌گوید: «این بانو شاهزاده‌ای ایرانی بوده و در جوانی همسرش را از دست می‌دهد و چون فرزندانش کوچک بودند زمام حکومت ری را به دست می‌گیرد و مقتدرانه مملکت‌داری می‌کند. تا اینکه سلطان محمود غزنوی برای کشورگشایی قصد حمله به ری را می‌کند و در نامه‌ای به این بانو می‌نویسد که تسلیم شود یا ملک ری را تصرف می‌کند. سیده ملک خاتون(س) هم در جواب می‌نویسد اگر پیروز شوی از یک زن برده‌ای که کار مهمی نکرده‌ای. اگر هم شکست بخوری از یک زن شکست خورده‌ای که برای تو خیلی بد می‌شود. سلطان محمود هم از حمله منصرف می‌شود و همواره به وی احترام می‌گذارد.»
به گفته حجت‌الاسلام صفری، این بانو به سبب زهدش مورد تکریم مردم است و بقعه آن مکانی برای برگزاری مناسبت‌های مذهبی شده است. او ادامه می‌دهد: «در ایام محرم اینجا شلوغ می‌شود به‌خصوص روز تاسوعا و عاشورا هیئت‌های زیادی به آستان سیده ملک خاتون(س) می‌آیند.»
۵۰ خانواده حمایت میشوندیکی از اقدامات تأثیرگذاری که از سوی مدیریت امامزاده انجام می‌شود رسیدگی به فقرای محله است. با کمک اهالی و کاسبان محله، نیازمندان شناسایی می‌شوند. بعد هم گروه تحقیق امامزاده برای بررسی از صحت و سقم موضوع به خانه فرد معرفی شده می‌روند. در صورت تأیید تحت حمایت امامزاده قرار می‌گیرند. به گفته حجت‌الاسلام صفری ۵۰ خانواده زیر چتر حمایتی آستان سیده ملک خاتون(س) هستند. او توضیح می‌دهد: «مردم این محله قشر کم درآمدی هستند و خیلی نمی‌توانند در تأمین مایحتاج نیازمندان ما را کمک کنند. البته از نذرهایی که می‌کنند برای مستمندان مواد غذایی تهیه می‌کنیم. خیّرانی هم هستند که در این کار ما را یاری می‌کنند.»
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۵ در تاریخ ۱۳۹۵/۰۷/۱۷
کد خبر 775573منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: سیده ملک خاتون س حجت الاسلام
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۰۳۶۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تکیه خاتون‌آبادی، نقش جهانی کوچک در دل تخت فولاد
تکیه خاتون‌آبادی از تکایای تخت‌فولاد است که کاشی‌کاری گنبد آن که روش معرق یا نقوش اسلیمی آراسته شده است؛ در قسمت بالا کتیبه‌ای به خط ثلث با مضمون آیاتی از قرآن به شیوه کاشی هفت رنگ خشتی وجود دارد و در زیر آن نیز از خط کوفی ساقه‌بندی استفاده شده که به تسبیحات اربعه و اسامی امامان اشاره می‌کند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، تکیه خاتون‌آبادی یکی از تکایای اواخر دوران صفوی منسوب به علامه میر محمداسماعیل خاتون‌آبادی است که در دوران حیات او به‌عنوان مدرسه علمیه از آن استفاده می‌شده و با مرگ او و دفنش داخل مدرسه این محل به تکیه تبدیل می‌شود.
این تکیه در شمال تخت‌فولاد، در کنار کوچه واله، مقابل غسال‌خانه سابق که امروزه ساختمان مخابرات است، قرار دارد و ساختار آن عبارت است از یک صحن با ورودی اصلی مستقیم به صحن از طرف شمال صحن، سر درب و سکوهای خسته نشین است.
جبهه غربی صحن دارای یک ایوان در گوشه شمال‌غربی است که مَدرَس و مدفن میر سید محمداسماعیل خاتون‌آبادی در پشت این ایوان قرار دارد که این مدرس به شکل چهار صفه است؛ قبر خاتون‌آبادی در صفه جنوبی آن قرار گرفته و در زیر مدرس نیز سردابی است که محل عبادت و ریاضت خاتون‌آبادی بوده و بالای مدرس اتاقی کوچک مانند است که روی آن اتاق گنبدی نار با کاشی‌کاری معرق و با طرح اسلیمی زیبا و با رنگ غالب لاجوردی و سفید بر زمینه فیروزه‌ای است.
در کل، معماری بنا، به شیوه اصفهان بسیار خوش تناسب و زیبا است؛ در اطراف صحن اتاق‌هایی است که محل سکونت طلاب بوده و بعداً محل دفن بزرگانی از خاندان خاتون‌آبادی شده است؛ جنوبی صحن فضای یک مسجد کوچک تابستانی است و محراب گچی ساده و مقرنس‌های ظریف و زیبا در این مکان نظرها را به خود جلب می‌کند، همچنین در جبهه شرقی یک دالان ارتباطی به صحن تکیه آغاباشی قرار دارد.
این بنا در تاریخ ۱۰/۰۳/۱۳۸۲ شمسی با شماره ۹۰۶۸ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
آخوند گزی در تذکره القبور می‌نویسد: «گویند نانوایی از دست فراش‌های حاکم گریخته در این تکیه آمده و این تکیه مخروبه بوده با خود نیت می‌کند که اگر این مرد بزرگوار و صاحب مقامات است فراش‌های حاکم مرا نمی‌بینند تعمیر این گنبد و اینجا را می‌کنم بعد فراش‌های حاکم آمده توی همانجا را گشته نانوا و را ندیدند بعد آن مرد نانوا تعمیر آنجا را نموده و رفع خرابی آنجا را کرده.»
مفصل‌ترین تزئین، کاشی کاری گنبد تکیه است که به روش معرق یا نقوش اسلیمی آراسته شده است؛ در قسمت بالا کتیبه‌ای به خط ثلث با مضمون آیاتی از قرآن به شیوه کاشی هفت رنگ خشتی وجود دارد و در زیر آن نیز از خط کوفی ساقه‌بندی استفاده شده که به تسبیحات اربعه و اسامی امامان اشاره می‌کند و به روش معقلی در زمینه کاشی فیروزه‌ای کار شده است.
از موارد دیگر کاشی‌کاری می‌توان نمای شمالی تکیه اشاره کرد که نقوش آن در قسمت بزرگ‌تر است و سرمه‌دان با کاشی معقلی فیروزه‌ای و خطوط بنایی اسماً ا… و محمد و علی با کاشی سیاه است و در لچکی‌های کوچک‌تر از کاشی مشکی استفاده شده و مربع‌های بالای دارای نقوش صابونکی ساده است.
میر سید محمداسماعیل خاتون‌آبادی:
فرزند سید محمدباقر، عالم فاضل، عابد زاهد فقیه و مفسر قرآن کریم. از شاگردان ملأ محمدتقی مجلسی، میرزا رفیعا نایینی و ملارجبعلی تبریزی است که سال‌ها امام جماعت و مدرس جامع جدید عباسی (مسجد امام) بوده است.
در اواخر عمر، در تخت‌فولاد مدرسه‌ای بنا کرد و به تدریس، تألیف و عبادت در آن مدرسه مشغول بود و بالغ بر ۳۵ تألیف داشته که از آن جمله «شرح اصول کافی»، «اعتقادیه» و «تفسیر قرآن» در چهارده مجلد است؛ وی ریاضی‌دان، مهندس و ستاره شناس برجسته‌ای بود که شهرت ویژه‌ای به تدریس و تعلیم علوم ریاضی داشت. او همچنین عارفی زاهد و پرهیزکار بود که به نقد تصوف عملی و متمایز نمودن عرفان صحیح شرعی از عرفان غیر شرعی همت گمارد.
در مورد وی گفته می‌شود که برای خود قبری در حجره‌ای در همین تکیه آماده کرده بود، شب‌ها بعد از فریضه مغرب و عشا در میان آن قبر رفته و تهجد در قبر گذاشته و بعد از آن از قبر بیرون می‌آمده، مشغول تألیف کتب از جمله تفسیر قرآن می‌شده است.
میر سید محمدباقر خاتون‌آبادی:
فرزند میر محمداسماعیل، عالم فاضل، فقیه محقق و ادیب، معروف به ملاباشی، نزد جمعی از علما از جمله محمدباقر محقق سبزواری، آقا حسین خوانساری به تحصیل پرداخت؛ میر محمدباقر، دانشمندی مورد توجه شاه سلطان حسین بود و عنوان معلمی او را داشت که پس از اتمام بنای مدرسه چهارباغ در سال ۱۱۱۸ قمری تدریس در این مدرسه به وی واگذار شد و پس از پدرش نیز مقام امامت و مدرسی مسجد جامع عباسی را برعهده داشت. از آثارش «آثار علوی»، «آداب دعا» و «ترجمه مکارم الاخلاق» است.
سید محمدحسین خاتون‌آبادی:
فرزند میرزا محمود، شاعر و ادیب و خوشنویس دانشمند، متخلص به «آزاد»، تحصیلاتش را در اصفهان و نجف به اتمام رسانیده، به تدریس در مدارس اداره فرهنگ مشغول شد؛ وی متبحر در علم الانساب، علوم غریبه، تاریخ، ادبیات نقاشی و طراحی بوده، خطوط ثلث، نسخ و کوفی را خوش می‌نوشت و در اصفهان در مدارس حقایق، جده کوچک و در تهران مدرسه شیخ عبدالحسین، آصفیه، سیروس و در نجف اشرف در مدرسه علمیه نجف تحصیل کرد.
مسلط به زبان عربی و آشنای با زبان‌های روسی، فرانسه و انگلیسی بود و خدمت فرهنگی او در مدارس شهرهای ساوجبلاغ تهران، ابرقو یزد، شهرضا، اردکان، اصفهان و مدرسه چهارباغ بوده و دارای مدال علمی درجه اول از وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه است.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است